Tebigy göwher bir wagtlar köpleriň “halanýanlaryny” yzarlaýardy, gymmat bahasy hem köp adamy utandyrdy. Emma soňky iki ýylda tebigy göwherleriň bahasy ýitmegini dowam etdirýär. 2022-nji ýylyň başyndan şu güne çenli gödek göwheriň bahasynyň 85% -e çenli peselendigi düşünilýär. Satuw tarapynda 1 karatlyk ösdürilip ýetişdirilen göwher, ýokary nokat bilen deňeşdirilende 80% -den gowrak azaldy.
Dünýäni iň uly tebigy göwher bilen üpjün ediji - De Beers 3-nji dekabrda, EST ikinji derejeli bazarda göwher bahasy 10% -den 15% -e çenli satylar.
Käbir analitikler De Beersiň, adatça, bahalaryň arzanlamagyny bazar üýtgemelerini ýeňip geçmek üçin “soňky ýol” diýip hasaplaýarlar. Kompaniýanyň birnäçe bahanyň arzanlamagy, bazar kynçylyklary sebäpli derwaýysdygyny görkezdi. Bu, senagat ägirdi hökmünde bazara pes basyş bilen ýüzbe-ýüz bolýan De Birsiň göwheriň bahasyny netijeli goldap bilmeýändigini görkezýär.
De Beers tarapyndan ýaýradylan 2023-nji ýylyň netijelerine görä, toparyň umumy girdejisi 2022-nji ýylda 6,6 milliard dollardan 4,3 milliard dollara çenli 34,84 göterim aşaklady, göwher göwher satuwy 2022-nji ýylda 6 milliard dollardan 40 göterim azaldy we 3,6 milliard dollara ýetdi.
Almazyň bahasynyň soňky döwürde pese gaçmagynyň sebäpleri barada aýdylanda bolsa, içerki işgärleriň pikiriçe, ykdysadyýetiň haýallaşmagy, sarp edijileriň göwherden altyn şaý-seplerine geçmegi we toýlaryň sanynyň azalmagy göwher islegini gysdy. Mundan başga-da, De Birsiň baş direktory makroykdysady ýagdaýyň üýtgändigini we sarp edijileriň kem-kemden haryt sarp edilişinden hyzmatlara gönükdirilen sarp edilişe geçýändigini, şonuň üçin göwher ýaly lýuks görnüşli sarp ediş isleginiň düýpgöter azalandygyny aýtdy.
Şeýle hem gödek göwherleriň arzanlamagynyň we bazara bolan islegiň peselmeginiň, esasanam emeli usulda ösdürilip ýetişdirilen göwherleriň meşhurlygynyň sarp edijileriň tebigy göwherlere bolan isleginiň azalandygy seljerildi. Tehnologiki ösüşler adam tarapyndan öndürilen göwherlere tebigy göwheriň hiline ýakynlaşmaga mümkinçilik berdi, ýöne has arzan bahadan has köp sarp edijini özüne çekdi, esasanam gündelik şaý-sepleri sarp etmekde we tebigy göwherleriň bazardaky paýyny.
Tehnologiýa ösmegi bilen ösdürip ýetişdirilen göwher öndürmek usullary barha ösýär. Häzirki wagtda ösdürilip ýetişdirilen göwher öndürmegiň esasy usullary ýokary temperatura we ýokary basyş usuly (HPHT) we himiki bug çökdürilmegi (CVD). Iki usul hem laboratoriýada ýokary hilli göwher öndürip bilýär we önümçiligiň netijeliligi yzygiderli ýokarlanýar. Şol bir wagtyň özünde ösdürilip ýetişdirilen göwherleriň hili hem ýokarlanýar we reňk, aýdyňlyk we kesiş nukdaýnazaryndan tebigy göwher bilen deňeşdirilýär.
Häzirki wagtda sarp edilen ösdürilip ýetişdirilen göwherleriň sany eýýäm tebigy göwherlerden has köpdür. ABŞ-nyň bazar gözleg instituty Tenorisiň soňky hasabatynda ABŞ-da taýýar şaý-sepleriň bölek satuwlarynyň 2024-nji ýylyň oktýabr aýynda 9,9% ýokarlandygy, ...
şolardan tebigy göwher şaý-sepleri birneme ýokarlandy we 4,7% ýokarlandy; ösdürilip ýetişdirilen göwher 46% ýokarlandy.
Germaniýanyň “Statista” maglumat platformasyna görä, 2024-nji ýylda dünýä şaý-sepler bazarynda medeni göwherleriň satuwy takmynan 18 milliard dollara ýeter we umumy şaý-sepler bazarynyň 20 göteriminden gowragyny emele getirer.
Jemgyýetçilik maglumatlary Hytaýyň göwher monokristal önümçiliginiň dünýädäki umumy önümçiligiň 95% -ini tutýandygyny we dünýäde birinji orunda durýandygyny görkezýär. Ekilýän göwher pudagynda Hytaýyň önümçilik kuwwaty dünýäde ösdürilip ýetişdirilen göwher önümçiliginiň 50% -ini tutýar.
Maslahat beriş firmasy Bain tarapyndan geçirilen maglumatlara görä, 2021-nji ýylda Hytaýda ösdürilip ýetişdirilen göwher söwdasy 1,4 million karat bolar, ösdürilip ýetişdirilen göwher bazaryna aralaşmak derejesi 6,7% bolar we Hytaýyň gödek ösdürilip ýetişdirilen göwher satuwy 2025-nji ýyla çenli 4 million karata ýeter we ösdürilip ýetişdirilen göwher 13,8% bolar. Analitikler tehnologiki ösüş we bazaryň ykrar edilmegi bilen ösdürilip ýetişdirilen göwher senagatynyň çalt ösüş döwrüni başdan geçirýändigini bellediler.
Iş wagty: Dekabr-09-2024